Aρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, το δώρο της φύσης για τον άνθρωπο

Γράφει η Νασιοπούλου Ελπίδα, Γεωπόνος ΑΠΘ

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν φυσικούς τρόπους ώστε να αποφύγουν τη χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων για την αντιμετώπιση διαφόρων παθήσεων που πιθανόν να έχουν. Από τις ποικίλες λύσεις που προσφέρει η φύση, μια σημαντική κατηγορία είναι τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, τα οποία είναι ευρέως διαδεδομένα τόσο για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες όσο και για το μεγάλο πλήθος των χρήσεων που αυτά έχουν. Ας δούμε λοιπόν κάποια από τα βασικά αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά της χώρας μας, ώστε να μάθουμε πώς μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε και γιατί.

1) ΔΑΦΝΗ – Laurus nobilis, οικ. Lauraceae

Η δάφνη χρησιμοποιείται συχνά για διάφορους σκοπούς. Κατά τη γιορτή των Βαΐων μοιράζονται στους Χριστιανούς κλαδίσκοι δάφνης. Επίσης φτιάχνουμε δάφνινα στεφάνια για να τιμήσουμε τους νεκρούς και τους ήρωες. Η δάφνη χρησιμοποιείται ακόμα στη μαγειρική, στην κονσερβοποιία ψαριών, κρεάτων κλπ, στην αρωματοποιία, στη σαπωνοποιία, στις βιομηχανίες τροφίμων και κατά των ψειρών στα ζώα. Τα φύλλα της δάφνης έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες, καθώς είναι εφιδρωτικά, εμμηναγωγά, αντιρρευματικά και τονωτικά της λειτουργίας της πέψης. Το δαφνέλαιο βοηθάει επίσης στην τόνωση του τριχωτού της κεφαλής.

2) ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ – Rosmarinus officinalis, οικ. Lamiaceae

Το δεντρολίβανο χρησιμοποιείται στη μαγειρική σαν άρτυμα, στην κοσμετολογία (σαμπουάν, αφρόλουτρα) και στη βιομηχανία τροφίμων ως αντιοξειδωτικό. Χρησιμοποιείται και για φαρμακευτικούς σκοπούς, εξωτερικά για εντριβές, ρευματισμούς, νευρίτιδες, πρόληψη ή θεραπεία από βρογχικό άσθμα, πεπτικό έλκος, φλεγμονές, αρτηριοσκληρώσεις και κατά της τριχόπτωσης.

3) ΔΥΟΣΜΟΣ – Mentha viridis, οικ. Lamiaceae

Ο δυόσμος χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική (σε σάλτσες, σαλάτες, διάφορα φαγητά), στη βιομηχανία τροφίμων, στη βιομηχανία ζαχαροπλαστικής (τσίχλες, καραμέλες), στην αρωματοποιία και στην αρωματοθεραπεία. Ο δυόσμος είναι αντιφλεγμονώδης, αντιοξειδωτικός, ανοσορυθμιστικός, αντιμυκητιακός και βοηθάει στην πέψη.

4) ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ – Artemisia dracunculus, οικ. Asteracecae

Το εστραγκόν, ειδικά τον τελευταίο καιρό, είναι πολύ κοινό αρωματικό στη μαγειρική (σε σάλτσες, σαλάτες, διάφορες γαρνιτούρες, φαγητά με κρέατα και λαχανικά). Επίσης χρησιμοποιείται για αρωματισμό ξυδιού, φυτικών βουτύρων και καρυκευμάτων. Έχει αντιβακτηριακές, αντιμυκητιακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

5) ΛΕΒΑΝΤΑ – Lavandula sp., οικ. Lamiaceae

Η λεβάντα χρησιμοποιείται ως αρωματικό κλειστών χώρων, στην προστασία των μάλλινων ρούχων, στη βιομηχανία αρωμάτων, στη σαπωνοποιία, στη βιομηχανία καλλυντικών και στην αρωματοθεραπεία. Είναι γνωστό μελισσοτροφικό φυτό και αξιοποιείται ευρέως στην αρχιτεκτονική τοπίου, σε πάρκα και κήπους. Η λεβάντα έχει εντομοαπωθητικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

6) ΛΥΚΙΣΚΟΣ – Humulus lupulus, οικ. Cannabaceae

Ο λυκίσκος καταναλώνεται ως αφέψημα λόγω των ηρεμιστικών και αντιμικροβιακών του ιδιοτήτων. Ακόμα, χρησιμοποιείται στη ζυθοποίια καθώς βοηθάει στην καθίζηση των πρωτεϊνών και άρα στο να είναι η μπίρα διαυγής.

7) ΡΙΓΑΝΗ – Origanum vulgare, οικ. Lamiaceae

Η ρίγανη είναι ένα από τα πιο κοινώς διαδεδομένα αρωματικά φυτά. Χρησιμοποιείται στα τρόφιμα, ως αρωματικό, ενισχυτικό της γεύσης, φυσικό συντηρητικό. Επιπλέον, χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και σε φαρμακευτικά σκευάσματα ως συστατικό, ως βελτιωτικό γεύσης και οσμής. Η χρήση της ρίγανης προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα, αφού το φυτό έχει βιολογική δράση εναντίον διαφόρων παθογόνων (μυκήτων, βακτηρίων, πρωτόζωων κ.ά.), είναι τονωτικό, ευστόμαχο, διεγερτικό, διουρητικό, καθαρτικό, εμμηναγωγό, ανθελμινθικό, αντιοξειδωτικό, και βοηθάει στην ψωρίαση, στην τερηδόνα, στους κολικούς και στο φύτρωμα μαλλιών.

8) ΤΣΑΙ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ – Sideritis sp., οικ. Lamiaceae

Το τσάι του βουνού χρησιμοποιείται ευρέως ως αφέψημα και έχει ποικίλες φαρμακευτικές ιδιότητες, όπως ισχυρή αντιφλεγμονώδη, αντιθρομβωτική, αντιυπερτασική, σπασμολυτική, αντιμικροβιακή, ηρεμιστική, αντιοξειδωτική δράση, συμβάλλει στην πρόληψη αναιμίας και στην αναστολή της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων.

9) ΦΛΑΜΟΥΡΙ – Tilia sp., οικ. Tiliaceae

Το φλαμούρι καταναλώνεται επίσης ως αφέψημα λόγω των φαρμακευτικών του ιδιοτήτων, αφού προσφέρει ανακούφιση από βήχα και βραχνάδα, είναι εφιδρωτικό, σπασμολυτικό, μαλακτικό, αντισηπτικό και επουλωτικό.

10) ΧΑΜΟΜΗΛΙ – Chamomila recutita, οικ. Asteraceae

Το γνωστό σε όλους μας χαμομήλι χρησιμοποιείται τόσο ως αφέψημα όσο και σε πολλά σκευάσματα. Έχει διάφορες φαρμακευτικές ιδιότητες, όπως αντιπυρετικές και αντινευρολογικές, εφαρμόζεται εξωτερικά σε ερεθισμούς του δέρματος και εσωτερικά σε ερεθισμούς του στόματος, του φάρυγγα και του αναπνευστικού συστήματος. Τέλος, είναι ευστόμαχο και αντιφλογιστικό.

Νασιοπούλου Ελπίδα, Γεωπόνος ΑΠΘ

agrostoday.gr